1) Suların çeşitleri var mı? Bunlar nelerdir?
T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Doğal Mineralli Sular Hakkında Yönetmelik ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğine göre sular aşağıda açıklandığı gibi 5 ana grupta incelenebilir… Bunlar;
Doğal Mineralli Su: Yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan, bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliğinden çıkan veya teknik usullerle çıkartılan, mineral içeriği, kalıntı elementleri ve diğer bileşenleri ile tanımlanan, her türlü kirlenme riskine karşı korunmuş, mikrobiyolojik yönden uygun ve Doğal Mineralli Sular Hakkında Yönetmeliğin beşinci, altıncı ve yedinci maddelerinde belirtilen özellikleri haiz olup sekizinci maddeye göre onaylanan suları ifade etmektedir.
İnsani Tüketim Amaçlı Su: Orijinal haliyle ya da işlendikten sonra, dağıtım ağı, tanker, şişe veya kaplar ile tüketime sunulan içme, pişirme, gıda hazırlama ya da diğer evsel amaçlar için kullanılan bütün sular ile suyun kalitesinin, gıda maddesinin nihai halinin sağlığa uygunluğunu etkilemeyeceği durumlar haricinde insani tüketim amaçlı ürünlerin veya gıda maddelerinin imalatında, işlenmesinde, saklanmasında veya pazarlanmasında kullanılan bütün suları ifade etmektedir.
Doğal Kaynak Suyu: Jeolojik koşulları uygun jeolojik birimlerin içinde doğal olarak oluşan, bir veya daha fazla çıkış noktasından yeryüzüne kendiliğinden çıkan veya teknik usullerle çıkartılan ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğin otuz altıncı maddesinde izin verilenler dışında her hangi bir işleme tabi tutulmaksızın Ek-1′ deki nitelikleri taşıyan, etiketleme gerekliliklerini karşılayan ve satış amacı ile ambalajlanarak piyasaya arz edilen yer altı sularını ifade etmektedir.
İçme Suyu: Jeolojik koşulları uygun jeolojik birimlerin içinde doğal olarak oluşan, bir çıkış noktasından sürekli akan veya teknik usullerle çıkarılan ve Kurumca uygun görülen dezenfeksiyon, filtrasyon, çöktürme, saflaştırma ve benzeri işlemler uygulanabilen ve parametre değerlerinin eksiltilmesi veya arttırılması suretiyle Ek-1’deki parametre değerleri elde edilen, etiketleme gerekliliklerini karşılayan ve satış amacı ile ambalajlanarak piyasaya arz edilen yer altı sularını ifade etmektedir.
İçme-Kullanma Suyu: Genel olarak içme, yemek yapma, temizlik ve diğer evsel amaçlar ile gıda maddelerinin ve diğer insani tüketim amaçlı ürünlerin hazırlanması, işlenmesi, saklanması ve pazarlanması amacıyla kullanılan, orijinine bakılmaksızın, orijinal haliyle ya da arıtılmış olarak ister kaynağından isterse dağıtım ağından temin edilen ve Ek-1′ deki parametre değerlerini sağlayan ve ticari amaçlı satışa arz edilmeyen sular olarak sınıflandırılmaktadır.
2) Güvenli suyu nasıl anlayabilirim? Nelere dikkat etmeliyim?
Ambalajlı su üretim tesislerinin su dolumu yapmaya uygunluğu, son ürünlerin üretimi anında ve sahada satışı sırasında tüketime uygunluğu, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından düzenli olarak kontroller ve analizlerle denetlenmektedir. T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından üretimine izin verilen suların adı, pet ve cam ambalajlar için ambalaj üzerindeki kapakta ve etikette, geri dönüşlü ambalajlar için kapak, etiket, emniyet bandı ve şişe üzerinde bulunur. Etiketinde T.C. Sağlık Bakanlığı izin tarih numarası bulunan, kapaklarında herhangi bir deformasyon ve sızdırma bulunmayan, rengi ve şişesi uygun ambalajlı sular güvenle tüketilebilir. Tüketim öncesinde suyun renginin berrak olması, bulanık, yeşilimsi olmaması kontrol edilmelidir. Etiketi solmuş, şişe şekli bozulmuş, raf ömrü dolmuş sular satın alınmamalıdır.
3) Mikroorganizma nedir? Sularımızda mikroorganizma bulunur mu?
Mikroorganizma; mikroskobik (çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olup ancak mikroskop ile görülebilen) organizmaların genel adıdır. Mikroorganizmalar çoğunlukla tek hücreli olsalar da çok hücreli örnekleri de mevcuttur. Halk arasında mikrop diye de adlandırılır. İnsan sağlığına önemli ölçüde olumsuz etkilerler. Tifo, Amipli Dizanteri, Çocuk felci, Hepatit A gibi hastalıkların kaynağıdırlar. Yararlı olan mikroorganizmalar da vardır. Ekmek mayası, bira mayası, ayran, yoğurt, peynir yapımında kullanılan kültürler de mikroorganizma grubu içine girerler. T.C. Sağlık Bakanlığı’na bağlı yönetmeliklere göre insanları hasta eden mikroorganizmalar sularda bulunmamalıdır. Dolayısı ile hem üretim yerinde, hem de saha da sürekli denetlenen ambalajlı sularda bu mikroorganizmalar bulunmamaktadır. İstediğiniz zaman tükettiğiniz sular ile ilgili yapılmış olan analizleri firmalardan rahatlıkla talep edip, kontrol edebilirsiniz…
4) Ambalajlı su ile şebeke suyu arasındaki fark
Ambalajlı sular ile şebeke suları arasındaki en önemli farklılıkları belirtecek olursak; ambalajlı sular T.C. Sağlık Bakanlığı’nın çok sıkı olan yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alındığı, sürekli denetim altında olduğu ve halk sağlığı açısından bir risk taşımadığı yönünde bir güvencenin var olduğu anlamını taşır. Ayrıca; ambalajlı sular kaynaktan ilk çıktığı haliyle saf ve temizdir. İlave bir işleme gerek kalmaksızın direkt olarak suyu kaynağından içebilirsiniz. Suyun saflığı ve temizliği yeryüzüne ilk çıkış noktasından yani kaynadığı noktadan tam otomatik makinelerde şişeye dolumuna ve kapatılmasına kadar çok sıkı kontrol altındadır. Dolayısı ile; ambalajlı sular tüketiciye sürekli güvenli, yüksek kalite, iyi tat ve kolay taşınabilme özellikleri sunar.
Diğer taraftan genel olarak suyun çeşmeye kadar olan yolculuğu farklıdır: çeşme suyunda su kaynakları dereler, nehirler şeklinde yüzey sularına dönüşmekte ve bu sular yüzeyden bulaşan her türlü kirletici unsurları da (zirai ve tarım ilaçları kalıntıları, metaller, parazit, mikrop ve virüsler) taşıyarak toplanma havzalarına ya da barajlara gelmektedir. Bu şekilde toplanmış sular muhtelif filtreleme, klorlama ve dezenfeksiyon işlemlerinden geçirildikten sonra su şebeke boruları vasıtasıyla konutlara pompalanmaktadır. Ayrıca borularda ve su depolarında var olabilecek her türlü yabancı madde, pas, toprak, parazit, mikrop ve virüsler gibi unsurlar da çeşme suyu içinde konutlara ulaşabilmektedir. Genelde çeşme suları içinde taşıdığı klor gibi dezenfektanların etkisiyle rahatsız edici bir koku ve lezzete sahiptirler. Şişelenmiş sularda ise sadece suyun kendi doğal tadından bahsedebiliriz.
5) Neden çeşme suyu değil de; ambalajlı su tüketmeliyim?
Su, sağlıklı bir hidrasyon şekli sağlayacak tek sıfır kalorili içecektir. Vücudumuzun susuz kalmasını önlemek için, yiyecek ve içecekler yoluyla her gün en az 2 ila 2,5 litre su tüketmemiz gerekir. Vücudumuzun günlük aktivitelerimiz ve bedensel işlevlerimizle kaybedilen sıvıları doldurmasına izin verilmezse, yavaş yavaş bir dizi temel fonksiyonu kaybederiz. Vücuda yeterli su alımını gerçekleştirmek, doğru vücut sıcaklığını ve iyi fiziksel işlevlerin yanı sıra iyi bir bilişsel işlev düzeyini koruyabileceğimizi garanti edecektir. Doğal Mineralli su ve Doğal Kaynak suları, doğal su kaynaklarımızı ve çevrelerini koruyan uzun bir geleneğe sahip olmakla beraber, yüksek kaliteyi sunmaktadır. Ayrıca, bu kaynaklardan elde edilen su, T.C. Sağlık Bakanlığı’nın Doğal Mineralli Sular ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular hakkında Yönetmeliklerine uygun olarak herhangi bir mikrobiyolojik ve kimyasal işleme tabi tutulmadan ve tüketiciye, kaynakta bulunduğu doğal ve saf haliyle ulaştırılmaktadır. Kaynağı, üretici ve parti numarasını belirtme zorunluluğu, bir ambalajlı suyun kaynağına kadar tamamen izlenebilir olduğu anlamına gelir. Ambalajlama günü ve zamanı bile tanımlanabilir. Ambalajlı suyun çeşidi ne olursa olsun, tüketiciler, güvenli ve sağlıklı bir içecek aldıklarından emin olabilirler.
Sıkı hijyen ve gıda güvenliği kuralları suyun kalitesi ve bütünlüğüne hiçbir şekilde müdahale edilmemesini sağlar.
Ambalajlı sular aynı görünebilirler, fakat aynı değillerdir. Aslında, doğal mineralli su ve doğal kaynak sularının her biri eşsizdir ve çok farklı tatlar sunar. Mineral bileşimi, bu sulara lezzet veren şeydir ve bu suyun yeryüzüne çıktığı yerdeki belirli jeolojik çevreye bağlıdır. Karbonasyon yani karbondioksit eklenmesi de tadı güçlü bir şekilde etkileyebilir ve farklı tatlar tüketiciler için daha fazla çeşitlilik sunar. Doğal mineralli su ve doğal kaynak suyu satın almak, ne satın aldığınızı her zaman bilmeniz anlamına gelir: onun kaynağı, sıkı hijyen ve gıda güvenliği kontrolleri, aynı zamanda tat ve kompozisyon açısından da tutarlıdır. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), suyun normal bir fiziksel ve bilişsel işlevinin yanı sıra normal bir termoregülasyonun da sağlanmasına katkıda bulunduğunu kabul etmiştir.
Güvenli ve sağlıklı bir seçim olmanın yanı sıra ambalajlı su, çok çeşitli boyut ve formatlarda ürünler ile tüketicilere pratik seçenekler sunar. Ambalajlı sular, her koşulda gün boyunca hidratlı kalmanın kolay bir yolunu sağlayarak, taşınabilir olmanın belirgin avantajını sağlar. Ambalajlı su, acil durum, doğal afet veya belediye su arzının kesildiği veya kirlendiği yerlerde hayati önem arz eder. Bir deprem, sel, şiddetli kuraklık veya içilebilir musluk suyu kaynakları kesintiye uğradığında veya başarısız olduğunda, ambalajlı su insanlara gerekli suyu temin etmekte önemli bir rol oynar. Ambalajlı su endüstrisi, acil durumlarda ve doğal afet mağdurlarına düzenli olarak suyu temin eder. Ambalajlı su üreticileri doğal su kaynaklarımızı dış etkenlerden ve kirlenmeden korumak için doğal kaynak ve doğal mineralli suyun çıktığı kaynakların etrafında geniş koruma alanları oluşturmaktadırlar. Geniş kapsamlı koruyucu önlemler, sadece su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimini garanti etmekle kalmamakta, aynı zamanda bu suların güvenliğini de sağlamaktadır. Ambalajlı su üreticileri ayrıca, üretimde düşük su kullanımı seviyesini koruyarak, çevresel performanslarını düşürmeye, hafif ambalajlama ve eko-tasarım yöntemleri uygulamak gibi teknikler yoluyla ambalaj atıklarını azaltarak çevresel açıdan verimli bir üretim sürecini sürdürmek için çaba sarf etmektedirler. Ambalajlı su endüstrisi aynı zamanda, karbon emisyonlarını mümkün olduğunca azaltmaya çalışmaktadır. Özetleyecek olursak; ambalajlı sular doğal, sağlıklı ve en uygun seçenektir.
5) Ambalajlı su hangi koşullarda saklanmalı ve su tüketiminde nelere dikkat etmeliyiz?
Suyunuzu serin (5-15 derece), karanlık (güneş ışığından uzak) ve kuru (%50 nemden az) bir yerde saklamalısınız. Ayrıca özellikle suyunuzu kimyasallar, deterjanlar, temizlik maddeleri, benzin ve bunun gibi maddelerden mümkün olduğunca uzak tutmalısınız. Çünkü su saf bir maddedir ve bizim çevrede algılayamadığımız kokuları dahi yavaşça kendisine çekme özelliğini taşır. Uygun koşullarda tutulduğu sürece; şişe üstünde belirtilen raf ömrü boyunca şişeler saklanabilir.
Su insan yaşamındaki en temel besin maddelerinin en başında gelmektedir ve insan sağlığını belirleyen en temel unsurlardan biridir. Suyu diğer gıda maddelerinden ayıran en önemli özelliği, diğer gıda maddelerini tüketme öncesinde uygulanan arındırma işlemleri (Yıkama, Kabuğunu soyma, Pişirme vs.) uygulanmadan, geldiği haliyle tüketiliyor olmasıdır. Bu nedenden dolayıdır ki tüketime sunulduğu hali ile son derece hijyenik vasıflarda, sağlıklı, kaliteli ve güvenli olmalıdır. Diğer alternatifleri (şebeke suları, arıtma cihazları ile elde edilen sular, kuyu ya da artezyen suları) ile karşılaştırıldığında; kaynağında doğal yapısı değiştirilmeden ambalajlanan, sürekli olarak Sağlık Bakanlığı denetiminde olan ve bünyesinde sağlığa yararlı çeşitli mineraller barındıran, son derece hijyenik koşullarda tüketime sunulan sular Ambalajlı Doğal Kaynak veya Ambalajlı Doğal Mineralli sulardır.
Tüketeceğimiz su markasını belirlerken de mutlaka bilinçli ve seçici olmalıyız. Tükettiğimiz suyun markasının taklit üretim olup olmadığına, suyun renksiz, kokusuz ve berrak olmasına, T.C. Sağlık Bakanlığından ruhsatlı olarak üretildiğine, ambalajının iç ve dış yüzeylerinin temiz, bakımlı ve iyi görünümlü olmasına, ürünün kapağında kabartma logo ile marka isminin bulunmasına, kapak çevresinde marka adının yazılı olduğu ürün emniyet bandı bulunmasına, şişe kapağında suyun dolum ve son kullanma tarihleri ile üretim parti seri numarası bulunmasına mutlaka dikkat edilmelidir…